Projekty predefiniowane
W Programie Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu realizowane są 3 projekty predefiniowane. Projekty predefiniowane to takie, których sfinansowanie zostało uzgodnione między stronami na etapie negocjacji Programu Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu.
USŁUGI ŚWIADCZONE PRZEZ GŁÓWNE TYPY EKOSYSTEMÓW W POLSCE – PODEJŚCIE STOSOWANE (ECOSERV-POL)
BUDOWANIE ZDOLNOŚCI KLUCZOWYCH ZAINTERESOWANYCH STRON W DZIEDZINIE ENERGII GEOTERMALNEJ
WZMOCNIENIE OCENY DEPOZYCJI ATMOSFERYCZNEJ W POLSCE
Projekt „Usługi świadczone przez główne typy ekosystemów w Polsce – Podejście stosowane” korzysta z dofinansowania otrzymanego od Islandii, Liechtensteinu i Norwegii w ramach funduszy EOG o wartości 6 454 526 zł oraz dofinansowania budżetu państwa o wartości 1 139 034 zł.
strona internetowa Funduszy Norweskich i EOG: www.eeagrants.pl
O projekcie ECOSERV-POL
Przedmiotem projektu jest rozpoznanie i ocena usług świadczonych przez główne typy ekosystemów w Polsce w ujęciu aplikacyjnym.
Aby to osiągnąć, w projekcie przewidziano: wyłonienie usług ekosystemowych i ich wskaźników dla głównych typów ekosystemów w Polsce; przeprowadzenie rozpoznania i oceny usług ekosystemowych w skali krajowej, regionalnej i lokalnej; wykonanie przekrojowych analiz ekologicznych, kulturowych
i ekonomicznych wartości usług ekosystemowych; identyfikację znaczących interakcji wspierających i osłabiających pomiędzy usługami ekosystemowymi oraz istotnych zestawów usług; przygotowanie podręcznika dotyczącego rozpoznania usług ekosystemowych na potrzeby zarządzania środowiskiem; a także działania
w zakresie rozpowszechniania uzyskanych wyników i wymiany wiedzy.
Okres realizacji projektu: 01.10.2020 – 30.09.2023.
Cele projektu
Głównymi celami projektu są:
- Przeniesienie ogólnej i szczegółowej wiedzy naukowej na temat usług ekosystemowych istniejącej w Europie do procesu rozpoznania i oceny usług ekosystemowych w Polsce.
- Zwiększenie potencjału naukowego w zakresie rozpoznania i oceny usług ekosystemowych.
- Zwiększenie zdolności administracji i zainteresowanych grup społecznych do wdrażania tego podejścia w zarządzaniu środowiskiem.
Grupę docelową projektu stanowią:
- Naukowcy – z celem rozwoju i operacjonalizacji wiedzy na temat usług ekosystemowych w Polsce, pozwalających na efektywniejsze uwzględnienie usług ekosystemowych w zarządzaniu środowiskiem.
- Przedstawiciele administracji na poziomie krajowym, regionalnym, lokalnym oraz eksperci-praktycy – z celem zwiększenia świadomości uczestników zarządzania środowiskiem w zakresie społeczno-politycznego znaczenia rozpoznania i oceny usług ekosystemowych.
- Zainteresowane grupy społeczne, w tym aktywiści – z celem poszerzenia świadomości korzyści uzyskiwanych dzięki właściwemu zarządzaniu stanem ekosystemów.
Wykonawcy projektu
Promotor projektu: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Zakład Geografii Kompleksowej
Kierownik projektu: dr hab. Małgorzata Stępniewska, prof. AMU
Koordynator naukowy projektu: prof. dr hab. Andrzej Mizgajski
Ekspert ds. bioróżnorodności – prof. dr hab. Janina Borysiak
Ekspert ds. usług ekosystemowych na poziomie krajobrazu – dr hab. Damian Łowicki, prof. UAM
Ekspert ds. usług ekosystemowych terenów zdegradowanych – dr hab. Katarzyna Fagiewicz, prof. UAM
Ekspert ds. usług ekosystemowych terenów zurbanizowanych – dr Iwona Zwierzchowska
Pracownik naukowo-badawczy: mgr Daria Pieczka
Partner projektu ze strony Państw-Darczyńców: Norwegian Institute for Nature Research (NINA)
Wiodące krajowe jednostki specjalizujące się w badaniach głównych typów ekosystemów oraz kategorii wartości usług ekosystemowych w Polsce:
- Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa PIB – agroekosytemy,
- Konsorcjum Instytut Badawczy Leśnictwa oraz Biuro Urządzenia Lasu i Geodezji Leśnej – ekosystemy leśne,
- Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN – ekosystemy zurbanizowane,
- Europejskie Regionalne Centrum Ekohydrologii PAN – ekosystemy wód słodkich,
- Instytutu Oceanologii PAN – ekosystemy wód morskich,
- Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu – ekologiczne wartości usług ekosystemowych,
- Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych – kulturowe wartości usług ekosystemowych,
- Uniwersytet Warszawski, Warszawski Ośrodek Ekonomii Ekologicznej – ekonomiczne wartości usług ekosystemowych
Rezultaty projektu
Norweskie doświadczenia w zakresie projektu
Mapping and assessment of Ecosystem Services in Norway
Examples as support for implementation of ecosystem accounting
Ecosystem services in agro-ecosystems
ECOSERV-POL workshop on forest ecosystem services
Ecosystem accounting in the EU Biodiversity Strategy 2030
Sustainable coasts: Developing a coastal barometer for Northern Norway
ECOSERV-POL workshop on urban ecosystem services
Wstępne wyłonienie usług ekosystemowych i ich wskaźników
dla głównych typów ekosystemów w Polsce
Agroekosystemy – tabela wraz z komentarzem,
Ekosystemy leśne – tabela wraz z komentarzem,
Ekosystemy zurbanizowane – tabela wraz z komentarzem,
Ekosystemy wód słodkich – tabela wraz z komentarzem,
Ekosystemy morskie – tabela wraz z komentarzem,
Ekosystemy zdegradowane – tabela wraz z komentarzem,
Usługi ekosystemowe na poziomie krajobrazu – tabela wraz z komentarzem.
Przeprowadzenie krytycznego przeglądu literatury dotyczącej ekologicznych, kulturowych i ekonomicznych wartości usług ekosystemowych
Ekologiczne wartości usług ekosystemowych – tabela wraz z komentarzem,
Kulturowe wartości usług ekosystemowych – tabela wraz z komentarzem,
Ekonomiczne wartości usług ekosystemowych – tabela wraz z komentarzem.
Opracowanie map wielkości istotnych usług ekosystemowych w skali krajowej z komentarzami
Agroekosystemy – baza danych przestrzennych wraz z wizualizacjami kartograficznymi oraz komentarzem,
Ekosystemy leśne – baza danych przestrzennych wraz z wizualizacjami kartograficznymi oraz komentarzem,
Ekosystemy zurbanizowane – baza danych przestrzennych wraz z wizualizacjami kartograficznymi oraz komentarzem,
Ekosystemy wód słodkich – baza danych przestrzennych wraz z wizualizacjami kartograficznymi oraz komentarzem,
Ekosystemy morskie – baza danych przestrzennych wraz z wizualizacjami kartograficznymi oraz komentarzem,
Ekosystemy zdegradowane – baza danych przestrzennych wraz z wizualizacjami kartograficznymi oraz komentarzem,
Usługi ekosystemowe na poziomie krajobrazu – baza danych przestrzennych wraz z wizualizacjami kartograficznymi oraz komentarzem.
Studia przypadków
Agroekosystemy
raport 1 wraz z wizualizacją kartograficzną oraz bazą danych przestrzennych,
raport 2 wraz z wizualizacją kartograficzną oraz bazą danych przestrzennych,
Ekosystemy leśne
raport 1 wraz z wizualizacją kartograficzną oraz bazą danych przestrzennych,
raport 2 wraz z wizualizacją kartograficzną oraz bazą danych przestrzennych,
Ekosystemy zurbanizowane
raport 1 wraz z wizualizacją kartograficzną oraz bazą danych przestrzennych,
raport 2 wraz z wizualizacją kartograficzną oraz bazą danych przestrzennych,
Ekosystemy wód słodkich
raport 1 wraz z wizualizacją kartograficzną oraz bazą danych przestrzennych,
raport 2 wraz z wizualizacją kartograficzną oraz bazą danych przestrzennych,
Ekosystemy morskie
raport 1 wraz z wizualizacją kartograficzną oraz bazą danych przestrzennych,
raport 2 wraz z wizualizacją kartograficzną oraz bazą danych przestrzennych,
Ekosystemy zdegradowane
raport 1 wraz z wizualizacją kartograficzną oraz bazą danych przestrzennych,
raport 2 wraz z wizualizacją kartograficzną oraz bazą danych przestrzennych,
Usługi ekosystemowe na poziomie krajobrazu
raport 1 wraz z wizualizacją kartograficzną oraz bazą danych przestrzennych,
raport 2 wraz z wizualizacją kartograficzną oraz bazą danych przestrzennych
Ekologiczne wartości usług ekosystemowych
raport 1 wraz z wizualizacją kartograficzną oraz bazą danych przestrzennych,
raport 2 wraz z wizualizacją kartograficzną oraz bazą danych przestrzennych,
Kulturowe wartości usług ekosystemowych
raport 1 wraz z wizualizacją kartograficzną oraz bazą danych przestrzennych,
raport 2 wraz z wizualizacją kartograficzną oraz bazą danych przestrzennych,
Ekonomiczne wartości usług ekosystemowych
raport 1 wraz z wizualizacją kartograficzną oraz bazą danych przestrzennych,
raport 2 wraz z wizualizacją kartograficzną oraz bazą danych przestrzennych.
Przekrojowe zagadnienia w zakresie bioróżnorodności
Kolejne rezultaty będą dostępne po zakończeniu realizacji właściwych etapów projektu.
Wydarzenia projektu
Warsztaty tematyczne dot. usług agroekosystemowych
21 września 2022 odbyły się warsztaty szkoleniowe poświęcone usługom agroekosystemowym.
Spotkanie odbyło się w Sala Kongresowa IUNG-PIB w Pałacu Czartoryskich
10:00 Powitanie
10:15 Prezentacja partnera norweskiego NINA
10:45 Założenia projektu „Usługi świadczone przez główne typy ekosystemów w Polsce – podejście stosowane”
11:00 Usługi świadczone przez rolnictwo w Polsce. Wyniki projektu ECOSERV-POL
11:30 Usługi świadczone przez rolnictwo w Polsce. Propozycje rekomendacji dla administracji i ekspertów-praktyków
12:15 Praca w podgrupach
13:30 Podsumowanie moderujących grupy
Warsztaty tematyczne dot. kulturowych usług ekosystemowych
19 września 2022 odbyły się warsztaty szkoleniowe poświęcone kulturowym wartościom usług ekosystemowych. W warsztatach uczestniczyli przedstawiciele Departamentu Ochrony Środowiska Urzędu Marszałkowskiego Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Warmińsko-Mazurskiego Biura Planowania Przestrzennego, Mazurskiego Parku Krajobrazowego, Urzędu Miejskiego w Węgorzewie, Urzędu Miasta i Gminy Mikołajki, Urzędu Miejskiego w Miłakowie, Stowarzyszenia Lokalna Grupa Rybacka “Wielkie Jeziora Mazurskie”, Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk oraz Mazurskiego Centrum Bioróżnorodności i Edukacji „KUMAK” w Urwitałcie.
Spotkanie odbyło się w Mazurskim Centrum Bioróżnorodności i Edukacji „KUMAK” Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego w Urwitałcie (gm. Mikołajki).
Program spotkania:
10:00-10:20 Przywitanie uczestników:
Czym są kulturowe usługi ekosystemowe i dlaczego warto to wiedzieć?
10:20-11:00 Prezentacja doświadczeń badawczych:
Człowiek – przyroda – rozwój. Możliwości wykorzystania koncepcji kulturowych usług ekosystemowych w zarządzaniu, planowaniu i promocji gminy lub regionu
11:00-11:45 Dyskusja na temat:
Wdrażanie koncepcji kulturowych usług kulturowych do polityki lokalnej i planowania przestrzennego: uwarunkowania, wyzwania, ograniczenia
11:45-12:00 Podsumowanie:
Wnioski i rekomendacje
12:00-12:45 Spacer z dyrektorem Centrum Grzegorzem Góreckim:
Mazurskie Centrum Bioróżnorodności i Edukacji KUMAK Uniwersytetu Warszawskiego, czyli kiedy nauka spotyka się z przyrodą
Galeria
Prezentacja wyników projektu na IALE 2022 Congress – 11.07.2022 – 15.07.2022
Uczestnicy ECOSERV-POL zaprezentowali wybrane rezultaty projektu w trakcie IALE 2022 European Landscape Ecology Congress: Making the future, learning from the past (Warszawa, 11-15.07.20222). Organizatorami Kongresu byli Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN oraz Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, we współpracy z Europejską i Polską Asocjacją Ekologii Krajobrazu.
Program Kongresu objął następujące wystąpienia poświęcone ustaleniom badawczym projektu:
Valuation of ecosystem services at the landscape level for spatial planning
Ecosystem service indicators as a spatial planning tool in the urban landscape across scales (national, regional and local)
Regulating ecosystem services of urban green space in Warsaw: assessing and mapping potential, use and unmet demand
Cultural ecosystem services of urban green space in Warsaw: assessing and mappingpotential, use and unmet demand
Seminarium dla przedstawicieli instytucji centralnych 22-23.06.2022
Wydarzenie było poświęcone wdrażaniu usług ekosystemowych w polityce rozwoju i zarządzaniu środowiskiem.
Podczas wydarzenia zaplanowano prezentację nt. znaczenia rozpoznania usług ekosystemowych w zarządzaniu środowiskiem oraz praktycznych przykładów wykorzystania usług ekosystemowych. Przewidziano także dyskusję nt. uwarunkowań wdrażania usług ekosystemowych w zarządzaniu środowiskiem w polityce rozwoju.
Program seminarium:
9.30-10.00 Rejestracja, serwis kawowy
10.00-10.15 Powitanie
Prezentacja “Znaczenie rozpoznania usług ekosystemowych w zarządzaniu środowiskiem”
10.15-12.00 Prezentacje zespołu projektu na temat “Praktyczne przykłady wykorzystania usług ekosystemowych w zarządzaniu środowiskiem”
Dyskusja “Uwarunkowania wdrażania usług ekosystemowych w polityce rozwoju i zarządzaniu środowiskiem, w tym w strategicznych ocenach oddziaływania na środowisko i ocenach oddziaływania na środowisko planowanych przedsięwzięć”
12.00-13.00 Lunch
Prezentacja pierwszych wyników projektu na SURE Conference – 07.07.2021 – 09.07.2021
W dniach 07.07.2021 – 09.07.2021 r. w Poznaniu odbyła się the Third World Conference of the Society for Urban Ecology pod hasłem Cities as social ecological systems. Konferencję zorganizowali: Society for Urban Ecology (SURE) i Wydział Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej UAM. Była to trzecia konferencji SURE, a jej poprzednie odsłony miały miejsce w Berlinie (2013 r.) oraz w Szanghaju (2016 r.).
Konferencja odbyła się w Centrum Konferencyjnym Międzynarodowych Targów Poznańskich i miała formę hybrydową. Uczestniczyło w niej ok. 300 osób. W trakcie konferencji uczestnicy ECOSERV-POL zaprezentowali pierwsze ustalenia badawcze projektu.
Services of different ecosystems_an attempt to overcome silo approach,
Restoration of post-mining landscape vs ecosystem services recognition and assessment,
Operationalization of the ES concept for urban ecosystems – challenges from the Polish perspective,
How to measure cultural ecosystem services?
Spotkanie inauguracyjne projektu – 10.12.2020
10 grudnia 2020 roku odbyła się konferencja inauguracyjna, którą z uwagi na pandemię COVID-19 przeprowadzono w formie zdalnej. Spotkanie rozpoczął Dziekan Wydziału Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej prof. dr hab. Paweł Churski, który powitał uczestników oraz przybliżył im Wydział i podejmowaną na nim problematykę badawczą.
Na inauguracji obecni byli przedstawiciele Norwegian Institute for Nature Research (NINA), partnera projektu ze strony Państw-Darczyńców. Zagraniczni uczestnicy przedstawili stan badań w zakresie usług ekosystemowych w Norwegii a także zainteresowania badawcze i aktywność Instytutu.
W dalszej części spotkania przedstawiciele Promotora projektu zaprezentowali wyzwania operacjonalizacji usług ekosystemowych oraz założenia projektu. Następnie uczestnicy podjęli dyskusję nad kwestiami metodycznymi i technicznymi związanymi z wdrażaniem projektu.
Podpisanie umowy o finansowanie projektu między Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu a Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – 03.12.2020
3 grudnia 2020 roku w imieniu UAM i NFOŚiGW umowę podpisali Pan Artur Michalski, Zastępca Prezesa Zarządu NFOŚiGW oraz Pan prof. dr hab. Przemysław Wojtaszek, Prorektor UAM ds. projektów badawczych i doktorantów. Podpisanie umowy odbyło się w siedzibie NFOŚiGW.
Media o Projekcie:
“Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu zdobył 75 mln zł na badanie usług ekosystemowych”,
“Prof. Małgorzata Stępniewska. Zmierzyć zasoby ekosystemów.”,
“7,5 mln dla UAM z Funduszy Norweskich”,
“WGSEiGP UAM. Inauguracja projektu o usługach ekosystemowych”
Zakład Geografii Kompleksowej
Wydział Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
ul. Bogumiła Krygowskiego 10
61-680 Poznań
E-mail: małgorzata.stepniewska@amu.edu.pl